26 Nisan 2011 Salı

İnsanın Kötülüğe Meyli.

   Orta okul yıllarıma bir gidip geldim, Teselliler Kitab'nın 'Çirkinliğin' Tesellisi bölümünde 'Psychological Social Reality, Eye of the Storm' adlı deneyi okurken. Hatırladım ki, 8. sınıfa giderken ingilizce öğretmenimiz bize bunu yapmıştı. O zamanlar tam olarak farkına varamadığın bu deney, öğrencilerin ayrımcılık yapmaya ikna edilip edilemeyeceğini ölçüyormuş meğer.Bakın bizimki nasıl olmuştu:

   İngilizce hocamız herhangi sıradan bir gün yine derse gelmişti. Fakat bu kez biraz farklı davranıyordu. Övünmek anlamında söylemiyorum, ben o zamanlar okulda en iyi öğrenciler arasındaydım. Hocalarla da arama iyiydi. İngilizce hocamla daha da iyiydi. Ama o gün derse girip 'Renkli gözlüler(mavi,yeşil),
kahverengi ve siyah gözlülerden daha salaktır.' dedi , ki ben de yeşil gözlüyüm. İlk başta çok önemsemedim, ama sonra beni de aşağılamaya başladı. 'Eda çok çalışkan görünüyor ama aslında o hep kopya çekiyor.' gibi şeyler söylemeye başladı ve bununla da kalmadı. Bana soru sordu, o soruda da takılacağım tutmuş o gün :) Sonra 'Bakın yapamıyor işte.' demeye devam etti. Ben ağlamaya başaldım, ardından birkaç renkli gözlü kız arkadaşım daha. Bu sırada sınıfın hali deneyin sonucu açısından önemliydi. Sınıfta renkli gözlüler ayaklanndı tabi, bu beklenen bir sonuç. Kahverengi ve siyah gözlülerin tepkileri ise benim arkadaşlarımı ölçmem açısından iyi olmuştu. Çünkü bir kısmı 'Hocam söylediğiniz saçma.' demekte ısrar etmişti (ki onları takdier etmiştim), hatta tenefüse girdiğimizde yanıma gelip 'Bence müdüre şikayet et.' demişti:) Bir kısmı ise, 'Evet hocam ya biz daha zekiyiz, onlar salak.' tarzında şeyler söyleyip dalga geçmeye başlamışlardı. İşte bu insanlar ayrımcılığa hazır insanlardı..

  Bu olayı hatırladıkça bir otoritenin insanları nasıl kolay parçalara ayırabileceğini bir kez daha anlıyorum. Toplumdaki çoğu ayrım, aslında deneydeki kadar saçma ayrımlar değil mi düşünce? Öyle.. Ve biz bize dayatılan bu standartları koşulsuz kabul edip, insanlara onlara göre davranıyoruz. Günlük yaşamı düşünseniz de bu böyle, siyaseti ya da iş yaşamını da. 'Çirkinlik' kavramı neye göredir mesela? Kim daha çirkindir? Kim daha güzeldir? Ya da siyaseti düşündüğümüzde, insanlar bir otoriteye bağlanıp, otorite deneydeki gibi 'Şunlar daha salaktır.' dese onu kabul edip, ona göre parçalara ayrılmıyor mu? Ayrılıyor.. İnsanlar birilerinin oluşturduğu parçalara dahil oluyor. Sorun bir parçaya ait olmak değik de, sorun parçanın saçmalıklarını koşulsuz sahiplenmek.

  Oysa ki insanlar O'nun gözünde 'bir'! Kimsenin kimseye üstünlüğü yok!
  O'nun otoritesinden başka otoritenin bizi bağlamaması duasıyla diyorum.
  O'nunla olasınız.

10 yorum:

Bengü dedi ki...

Öncelikle merhaba, geçiyordum da bir de buraya uğrayayım istedim :)
Gerçekten de hocanın deneyi çok yerinde olmuş, senin de söylediğin gibi şuanda da ufacık sebeplerden dolayı toplumumuz bin parçaya bölünüyor ne yazık ki.. Bunun önüne geçilmedikçe de bir bütün olamayacağız ne yazık ki. Yazının konusunu çok sevdim. Emeğine ve yüreğine sağlık...

Delibu! dedi ki...

Merhaba Bengü,
Hoşgeldin bloguma, uğra tabi ki.
Beğendiysen ne mutlu, hoşça kalasın.

LoveMeorLeaveMe dedi ki...

yazı çok güzeldi ve çok enteresan bi konuydu. bayıldım gerçekten eline sağlık.. mesela güzellik çirkinlik konusunda bişey demek istedim ben de. bize dayatılan bi avrupa güzelliği var. malesef etrafta yapma sarışın ve burun estetikli kadınlar bu yüzden bu kadar çok..

Delibu! dedi ki...

Teşekkür ediyorum.
Evet kesinlikle çok hakglısınız, ve bu bize dayatılan Avrupa güzelliğine ulaşamayan gençler psikolojik sorunlar bile yaşayabiliyor. Olduğun gibi mutlu olmayı ilke edinmeli :)
Hoşça kalasınız.

♥ Ç!lekl! ♥ dedi ki...

bıtıs kısmı uc kelme cok anlalı ve gercekcı olmus...onsuz olmayalım hıc bır zaman.

Delibu! dedi ki...

Amin inşallah olmayız Ç!lekl! :)

Adsız dedi ki...

merhaba yorumunuz için çok teşekkür ederim.böylece bloğunuzuda keşfetmiş oldum.çok iyi konuya değinmişsiniz.ellerinize sağlık.bu arada ben de yeşil gözlüyüm:) anlamlı bir deney olmuş.O'nsuz olmayalım hiç bir zaman.
sevgilerimle.

Delibu! dedi ki...

Rica ederim :)

Teşekkür ediyorum ben de, amin.

Hoşça kalasınız.

Tazekahve dedi ki...

Ne kadar güzel bi yazı olmuş deli falan diye geldik ama veli ile karşılaştık resmen :)) Toplumda "öteki" düşüncesinin yerle bir olması herkesin birbirini farkılılıklarıyla kabul etmesi dilekleriyle sevgiler :))

Delibu! dedi ki...

Çok teşekkür ediyorum :) Ne olduğum belli olmaz çoğu zaman ama 'veli'yi kabul etmek bana düşmez tabi ki. Duana bol bol amin diyorum, çok haklı bir istek olmuş. Sevgilerle :)